MAN en MEC

Op elke houtbewerkingsmachine vind je snijgereedschappen terug. Al die snijgereedschappen vallen onder een speciale veiligheidsnorm die in heel Europa dezelfde is: NEN-EN 847-1. Maar je mag niet om het even welk snijgereedschap monteren! De keuze hangt af van het type machine: met handaanvoer of mechanische aanvoer.

MAN of MEC? Een kwestie van veiligheid

Bij mechanische aanvoer is het MEC-snijgereedschap volledig afgeschermd waardoor het risico op direct contact en een ongeval minimaal is. Bij een ongeval met handmatige aanvoer moet het MAN-snijgereedschap zoveel mogelijk ernstige verwondingen voorkomen.  

Bij MAN-snijgereedschap mogen de snijkanten (voorsnijders meegerekend) maximaal 1,1 mm uitsteken. Dit betekent dat per omwenteling van het snijgereedschap de spaanafname maximaal 1,1 mm bedraagt.  

MAN-snijgereedschap heeft spaanbrekers die je hand wegslaan als je de frees raakt. De spaanbreker heeft dezelfde vorm als het snijmes, maar staat andersom gericht. Hierdoor raak je eerst een bot, schuin stuk metaal in plaats van het scherpe mes. Dit betekent dat je vingers waarschijnlijk worden weggeslagen en kunnen breken, maar niet worden afgesneden. 

Wat is MAN-snijgereedschap?

Een machine heeft handaanvoer (MAN) als:

• het materiaal met de hand langs het snijgereedschap wordt geleid, ook wanneer het werkstuk is geplaatst of geklemd op een handbediende roltafel of slede;  
• het materiaal door een demonteerbaar aanvoerapparaat langs het snijgereedschap wordt geleid;  
• het machinedeel met het snijgereedschap met de hand langs het materiaal wordt geleid.  

Op deze machines moet dus snijgereedschap met het opschrift MAN (manueel) gebruikt worden. 

• vlakschaafmachines;
• freesmachines (met of zonder aanvoerapparaat);
• handbovenfreesmachines;
• pennenbanken met handbediende tafels.

Wat is MEC-snijgereedschap?

Een machine heeft mechanische aanvoer (MEC) als:  

• het materiaal door een vast machinedeel langs het snijgereedschap wordt geleid;  
• het machinedeel met het snijgereedschap door een machinesturing langs het materiaal wordt geleid.  

Op deze machines mogen snijgereedschappen met het opschrift MEC (mechanisch) gebruikt worden:

• CNC-machines;
• vierzijdige schaafmachines;
• alleskunners;
• pennenbanken waarbij de tafel alleen maar mechanisch beweegt.

MEC-snijgereedschap is gemaakt voor hogere snelheden en grotere spaanafname, omdat de machine het materiaal automatisch invoert. Dit maakt het veiliger. 

Hoe herken je MAN- en MEC-snijgereedschap?

Alle snijgereedschap moet door de fabrikant ‘gemerkt’ worden. Dit betekent dat er noodzakelijke info op de frees, freeskop… onuitwisbaar moet aangebracht worden.  

De voornaamste zaken zijn:

• De naam of het merkteken van de fabrikant;
• De vermelding MAN of MEC;
• De afmetingen, zoals de diameter van de frees en het asgat;
• Het geschikte toerental.

Soms biedt een QR-code extra informatie, bijvoorbeeld over de metaallegering of andere technische specificaties. 

Weet je niet zeker of een snijgereedschap veilig is? Vraag het dan aan je leerkracht, verantwoordelijke of leverancier.