Houtverbindingen: lengte-, breedte- en kruisverbindingen

Hout kan op verschillende manieren met elkaar worden verbonden: in de lengte, de breedte en de dikte. Zo maak je je werkstuk langer, breder of dikker. Door de juiste techniek te kiezen, zorg je ervoor dat jouw werkstuk stevig en duurzaam wordt.

Lengteverbindingen

Een lengteverbinding gebruik je om twee stukken hout aan elkaar te maken, zodat ze samen een langer stuk vormen. Dat gebeurt vaak door de uiteinden van de houtstukken te laten overlappen of in elkaar te laten grijpen. De verbinding zelf heeft geen stevigheid en daarom worden ze gelijmd of verstevigd met nagels, deugels, schroeven of bouten.

Toepassingen: Houtbouwconstructies, dakconstructies, houten vloeren, lamelleren van hout…

Voorbeelden van lengteverbindingen:

• Liplas:
  Hierbij maak je aan de uiteinden van twee houten balken of planken een uitsparing (meestal half zo dik als het hout). Deze uitsparingen passen precies in elkaar, zodat de stukken mooi in één lijn liggen. De lengte van de las bedraagt 1 ½ tot 2 keer de breedte/hoogte van het hout. Een liplas kan recht of schuin zijn.
• Haakse Las:
  Twee houten balken worden aan elkaar bevestigd door uitsparingen die in elkaar haken. Deze verbinding is sterker omdat hij meer trekkracht aan kan.
• Vingerlas:
  Deze verbinding bestaat uit getande uiteinden die in elkaar grijpen als vingers. Deze tanden worden gelijmd, waardoor de verbinding sterk wordt.

Breedteverbindingen

Met een breedteverbinding maak je een breder stuk hout door meerdere planken naast elkaar te verbinden. Je legt de diktezijden tegen elkaar en zorgt ervoor dat de hartkanten afwisselend liggen om kromtrekken te voorkomen.

Toepassingen: Tafelbladen, deuren, panelen, houten vloeren, gevelbekleding, OSB-platen…

Voorbeelden van breedteverbindingen:

• Koude Verbinding:
  Hierbij worden twee rechte, gladde kanten aan elkaar gelijmd zonder andere verbindingstechniek. Dit wordt vaak gedaan bij panelen.
• Tand-en-Groef:
  De ene plank heeft een uitstekende rand (tand) die in een bijpassende inkeping (groef) van de andere plank past. Dit zorgt voor een stevige verbinding die goed gelijmd kan worden.
  De tanddikte bedraagt doorgaans ongeveer 1/3 van de houtdikte. De lengte varieert afhankelijk van de toepassing, meestal tussen de 6 en 8 mm en is enkele millimeters korter dan de diepte van het gat om een optimale verlijming te garanderen. Bij dikkere stukken hout kunnen er meerdere tanden en groeven aanwezig zijn.
• Met een losse veer:
  Hierbij wordt een losse strip (de veer) van hout, multiplex of triplex in twee groeven geplaatst om de planken aan elkaar te verbinden.
  Om de verbinding stevig te verlijmen, wordt de breedte van de veer ongeveer 2 millimeter kleiner gemaakt dan de totale breedte van de twee groeven samen.
• Visgraat/vingerlas:
  Net zoals bij lengteverbindingen worden nu de zijkanten van twee houten delen met elkaar verbonden door middel van verspringende, schuine tanden die in elkaar haken. Dit patroon lijkt op de ruggengraat van een vis, wat de naam verklaart. Deze verbinding wordt voornamelijk toegepast in constructies waar een sterke en esthetisch aantrekkelijke verbinding gewenst is.

Dikteverbindingen

Bij een dikteverbinding stapel je meerdere lagen hout op elkaar om het geheel dikker te maken. Dit gebeurt meestal door de lagen tegen elkaar te lijmen.

Toepassingen: Gelamineerde balken, trappalen, multiplex…

Kenmerken van dikteverbindingen:

• Het hout wordt koud tegen elkaar gelijmd.
  
• De groeiringen worden tegenovergesteld geplaatst om kromtrekken tegen te gaan.
  
• Soms worden er veren gebruikt om de stabiliteit en stevigheid te vergroten.
• Zaagsneden kunnen worden gemaakt om spanning in het hout te verminderen.
• Als de werkstukken niet te breed zijn is het mogelijk om met een verlijmfrees te werken.