Houtstof
Als je hout bewerkt – bijvoorbeeld door te zagen, te schuren of te frezen – komt er altijd houtstof vrij van grof tot heel fijn. Ook bij schoonmaak- en opruimwerk komt heel veel houtstof vrij in de lucht. Dat lijkt misschien onschuldig, maar het is eigenlijk best gevaarlijk voor je gezondheid én je veiligheid.
Wat maakt houtstof zo gevaarlijk?
1. Je ademt het in zonder het te merken (gezondheid)
Houtstof bestaat uit hele kleine deeltjes en brengt gezondheidsrisico’s met zich mee. Die deeltjes kan je soms niet eens zien, maar je ademt ze wel in. Ze kunnen diep in je longen komen. Op korte termijn kun je er van gaan hoesten of niezen. Maar als je jarenlang houtstof inademt zonder bescherming, kun je er ziek van worden. Denk aan:
- langdurige ademhalingsproblemen,
- allergieën,
- in sommige gevallen zelfs kanker.
Niet al het hout is even schadelijk. Sommige houtsoorten of platen bevatten chemische stoffen. Daardoor is het stof dat ervan komt nog ongezonder.
2. Houtstof kan ontploffen (explosie)
Wat veel mensen niet weten: houtstof kan ook ontploffen. Als er genoeg stof in de lucht hangt, kan dat ontploffen als er een vonk of vlam bij komt. Dat heet een stofexplosie. Een stofexplosie kan in een atelier plaatvinden maar komt ook geregeld voor in de stofafzuiging. Hoe gebeurt zo'n explosie?
- Stof komt los in de lucht: Bijvoorbeeld door luchtverplaatsing of trillingen. In het atelier of de stofafzuiging zweven dan allemaal kleine stofdeeltjes.
- Het stof mengt zich met lucht (zuurstof): Dat maakt het brandbaar, net zoals benzinedamp in lucht.
- Er komt een ontstekingsbron bij.
- een vonk van een machine,
- oververhitting,
- of zelfs statische elektriciteit.
- Het stof vat vuur en ontploft. Omdat een stofafzuiging een gesloten ruimte is, ontstaat er hoge druk, die de stofafzuiging kan doen openbarsten of vernietigen.
3. Houtstof is een sterke vuurgeleider (brand)
Houtstof ontbrandt niet alleen gemakkelijk, het is ook een sterke vuurgeleider. Als er overal in de werkplaats, tot in de dakspanten toe, (hout)stof aanwezig is, kan een brand zich razendsnel voortplanten.
Reinig daarom regelmatig je werkpost en de hele werkplaats ook op moeilijk te bereiken plaatsen.
Wat kan je doen om jezelf te beschermen?
Gelukkig kan je veel doen om houtstof te verminderen en je te beschermen. Dit zijn de drie belangrijkste tips:
1. Zorg voor goede afzuiging
Sluit je machines rechtstreeks aan op een stofafzuigsysteem. Zo wordt het stof meteen weggezogen aan de bron tijdens het werken.
- Stofafzuiginstallatie bij vaste machines.
- Mobiele stofafzuiging bij elektrisch handgereedschap.
Dat is de beste manier om stof te voorkomen.
2. Draag een goed stofmasker en goede veiligheidsbril
Soms hangt er toch nog stof in de lucht, bijvoorbeeld bij het schoonmaken of als je met de hand schuurt. Draag dan een stofmasker dat goed aansluit op je gezicht. Zo adem je het stof niet in. Sommige houtsoorten kunnen ook de ogen irriteren. Draag dan een veiligheidsbril
3. Houd je werkplek schoon
Laat stof zich niet ophopen. Maak regelmatig schoon met een stofzuiger of een natte doek. Gebruik géén perslucht, want dan blaas je het stof juist weer de lucht in.
We kunnen een stappenplan volgen om ons zoveel mogelijk te beschermen. Dat heet de preventiehiërarchie. De verschillende stappen staan in een beslissingsboom.
